Memoriseren

Van korte naar lange termijn: actief verwerken

Nieuwe leerstof onthoud je beter als je de verbinding maakt met kennis die je al weet. Je maakt dus als het ware kapstokken in het geheugennetwerk van je brein. Dit kan op verschillende manieren:

• Gebruik je zintuigen bewust. Lees hardop, maak schema’s, luister, schrijf. Combineer leerkanalen tegelijk (dual coding), bijvoorbeeld lezen én luidop uitleggen aan jezelf.
• Breng structuur aan. Maak de informatie overzichtelijk zodat het in een samenhangend geheel wordt opgenomen in je geheugen. Orden leerstof in categorieën of schema’s. Twintig losse items zijn moeilijker te onthouden dan vier overzichtelijke groepen.
• Zoek betekenis. Je onthoudt gemakkelijker wat je begrijpt. Leg uit in eigen woorden, zoek de betekenis op van concepten die je nog niet kent en stel jezelf “waarom”- en “hoe”-vragen.
• Verwerk actief. Test jezelf, vat samen, maak associaties, ga aan de slag met je leerstof. Passief lezen is niet voldoende om de informatie te verankeren in je geheugen.
• Actief herhalen.

Leerstof dat je vaak herhaalt blijft beter in je geheugen verankerd. Zelfs als we leerstof actief verwerken, zal je de informatie binnen enkele dagen vergeten zonder herhaling. Hermann Ebbinghaus deed hier onderzoek naar en stelde de relatie onthouden informatie en de verstreken tijd voor op een “vergeetcurve”. Door de informatie op regelmatige tijdstippen te herhalen doorbreek je het patroon en zal je de informatie langer onthouden. Dat is ook de reden waarom je leerstof die je nét voor het examen bekijkt misschien nog weet bij de start van je examen, maar een paar uur later al totaal vergeten bent.

Geheugentechnieken

Moet je bepaalde leerstof écht vanbuiten leren, zoals formules, opsommingen of definities? Dan zijn er specifieke geheugentechnieken die je kunnen helpen om informatie gemakkelijker op te slaan én terug te vinden in je geheugen. Ze werken doordat ze de informatie betekenisvoller en gestructureerd maken, precies wat je brein nodig heeft om ze te kunnen onthouden. Er zijn een aantal technieken die je hiervoor kan gebruiken:

• Chunking. Met chunking groepeer je losse elementen en betekenisvolle eenheden. Bijvoorbeeld: in plaats van 15685429, onthoud je 156 854 429. Voor specifieke leerstof kan je dus verwante begrippen samenbrengen in bepaalde thema’s of categorieën. Je maakt als het ware archiefmapjes in je hoofd waarin je de hoeveelheid informatie onderverdeeld.
• Geheugenpaleis. Een klassieke en krachtige techniek is het geheugenpaleis (of loci-methode). Je koppelt de informatie die je wil onthouden aan een denkbeeldige route of ruimte in je hoofd – bijvoorbeeld je kamer of een gebouw. Elk stukje leerstof geef je een vaste plek in die ruimte. Wanneer je de route later in gedachten doorloopt, kom je elk item opnieuw tegen.
• Ezelsbruggetje. Ezelsbruggetjes helpen om opsommingen of reeksen te onthouden. Je maakt een letterwoord of zin met de beginletters van de woorden die je moet onthouden, bijvoorbeeld ROGGBIV voor de kleuren van de regenboog.
• Link- of verhaaltechniek. Je verbindt woorden of begrippen met een levendig verhaal. Elk element wordt gekoppeld aan een krachtig mentaal beeld dat in verband staat met het volgende woord. Bijvoorbeeld om de volgorde van de planeten te onthouden, maak je een verhaal over een man (Mercurius) die een vrouw (Venus) ontmoet op aarde (Aarde) en naar Mars reist … Hoe levendiger en persoonlijker het verhaal, hoe sterker de herinnering.
• Associaties. Je brein houdt van connecties en verbanden. Door nieuwe kennis te koppelen aan iets wat je al kent, maak je een stevig geheugenanker. Je kan bijvoorbeeld voor een moeilijk concept in de leerstof een voorbeeld bedenken uit je eigen leefwereld.
• Creatieve vormen. Rijmpjes en liedjes zijn ook een goede manier om leerstof te onthouden, denk maar aan de rijmpjes die je in het lager onderwijs leerde om het alfabet of de muzieknoten te leren.
• Afbeeldingen onthouden. Visuele ankers werken sterk. Zoek bij wat je moet onthouden een opvallend kenmerk of beeld. Denk maar aan het feit dat je de namen van een nieuwe groep vaak onthoud door dit te linken aan een opvallend uiterlijk kenmerk van die persoon.